ตามคติความเชื่อโบราณ พญานาคราชเป็นหนึ่งในเทพผู้ปวารณาทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา เชื่อกันว่าพญานาคราชจะขึ้นมาปกครองตามวัดวาอารามต่าง ๆ ไม่เว้นแม้กระทั่งพระธาตุพนมอันเป็นที่ศาสนสถานสำคัญที่ประดิษฐานพระอุรังคธาตุเป็นต้น “แต่น้อยคนนักที่จะรู้จักพญานาคราชทั้ง 7 ผู้เฝ้ารักษาพระธาตุอันศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้ บทความนี้จะพาทุกคนมาทำความรู้จัก 7 พญานาคราชผู้เฝ้าพระธาตุพนมกันครับ” มาดูกันเลย
พระธาตุพนม สัญลักษณ์ศักดิ์สิทธิ์แห่งความศรัทธา
ชาวจังหวัดนครพนมเชื่อว่า “ในพระธาตุพนมมีพระสรีรังคารขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประดิษฐานไว้ หรือที่มักรู้จักกันว่าพระอุรังคธาตุนั่นเองครับ”
‘พระธาตุพนม’ ศาสนสถานอันเปี่ยมไปด้วยมนต์ขลังแห่งนี้ได้ถูกสร้างขึ้น ราว ๆ สมัยต้นพุทธกาลประมาณปีค.ศ 8 ซึ่งในสมัยนั้นเป็นยุคที่อาณาจักรศรีโคตรบูรณ์เจริญรุ่งโรจน์เป็นอย่างมาก โดยในช่วงระหว่างนั้นเอง พระมหากัสสปะรวมถึงพระอรหันต์ 500 องค์ นำพระอุรังคธาตุมาประดิษฐานไว้ที่พระธาตุพนมแห่งนี้ และในครั้งนั้นได้มีท้าวพญาเจ้าผู้ครองนครทั้ง 5 เสด็จมาเป็นประธานในพิธีอีกด้วยครับ
ความเชื่อเรื่องพญานาคราชกับพระธาตุพนม
พญานาคราชในความเชื่อของชาวอีสานและลาวเป็นผู้ปกป้องศาสนาและผู้คน
ความเชื่อเรื่องพญานาคราชมีมาตั้งแต่อดีตกาล โดยคำว่า พญานาคถูกปรากฎอยู่ในวรรณกรรมไตรภูมิพระร่วง สันนิษฐานกันว่าวรรณกรรมไตรภูมิกถาค้นพบในสมัยสุโขทัยอีกด้วยครับ
ลักษณะของพญานาคราชในวรรณกรรมไตรภูมิพระร่วงกล่าวไว้ว่า “พญานาคราชมีลักษณะเป็นงูใหญ่ มีหงอน ดวงตาสีแดงก่ำ” และพญานาคราชยังสามารถจำแลงแปลงกายมาในรูปลักษณะของมนุษย์ได้อีกด้วยครับ ซึ่งส่วนใหญ่จะแต่งกายคล้ายกับมนุษย์ในยุคโบราณนั่นเองครับ
ตำนานเล่าว่าพญานาคราชเฝ้าปกป้องพระธาตุพนมจวบจนสิ้นพุทธศาสน์
ชาวนครพนมเชื่อกันว่า ภายในพระธาตุพนมอันศักดิ์สิทธิ์ที่บรรจุพระสรีรังคารส่วนอุระขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าอยู่นั้นมีพญานาคราชมากถึง 7พระองค์คอยคุ้มครองปกปักรักษาศาสนสถานอันศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้ ได้แก่
- พญาสัทโทนาคราชเจ้า เป็นประธาน
- พญาศีลวุฒินาโค
- พญาหิริวุฒินาโค
- พญาโอตตัปปะวุฒินาโค
- พญาพาหุสัจจะวุฒินาโค
- พญาจาคะวุฒินาโค
- พญาปัญญาเตชะวุฒินาโค
โดยพญานาคราชทั้ง 7 ได้รับพระบัญชามาจากพระอินทราธิราช หรือท้าวสักกะเทวราชเจ้าให้มารักษาพระอุรังคธาตุไว้ จวบจนกว่าจะสิ้นพระศาสนาขององค์พระสมณะโคดมพระพุทธเจ้าเลยทีเดียวครับ
ความเชื่อนี้ยังคงถูกส่งต่อมาจากรุ่นสู่รุ่นผ่านงานบุญและพิธีกรรม
ความเชื่อเกี่ยวกับงานบุญเดือนกุมภาพันธ์
อีกหนึ่งงานบุญที่ลูกหลานสายญาณนาคราชให้ความสนใจและหลั่งไหลมารวมตัวที่งานแห่งนี้เลยนั้นคือ ‘วันบูชาสัตตนาคารำลึก’ ซึ่งเป็นวันขึ้น 5 ค่ำเดือน 11 ซึ่งเรียกวันนี้ว่า วันบูชาพญานาค นั่นเองครับ “โดยพิธีจะเริ่มจากการนำบายศรีมาเพื่อบูชาองค์พญานาคราชทั้ง 7 เพราะเชื่อกันว่าวันนี้จะเป็นวันที่พญานาคราชทั้ง 7 ได้ลงมาปกปักรักษาพระธาตุพนมให้คงอยู่คู่พุทธศาสนานั่นเองครับ”
ดังจะเห็นได้ว่าคติความเชื่อเรื่องพญานาคราชทั้ง 7 ถูกส่งต่อกันมาจากอดีตกาลโบราณ จนเกิดความศรัทธาแก่ลูกหลายสายญาณบารมีนาคราช ซึ่ง “ในวันสัตตนาคารำลึกเป็นอีกหนึ่งวันบูชาพญานาคที่เหล่าลูกหลานทั้งหลายพร้อมใจกัน ปฏิบัติธรรม ทำบุญ ทำทาน รักษาศีล บำเพ็ญภาวนาให้กับองค์พญานาคราชที่ลงมาคุ้มครองลูกหลานทั้ง 4 ตระกูลนั่นเองครับ”