บ่อยครั้งในซีรีส์มหาภารตะหลายเรื่อง เรามักจะเห็นพระแม่กาลีเรียกพระพรหมว่าพรหมเทพ ซึ่งชวนให้ผู้เขียนสงสัยอยู่ไม่น้อยว่า “พรหมเทพในโลกใบนี้ แท้จริงแล้วมีกี่องค์บนสวรรค์ชั้นฟ้ากันแน่” บทความนี้มีคำตอบ เราจะชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับพรหมเทพแบบเจาะลึก มาดูกันเลย
ความหมายของพรหมเทพ
ตามคติความเชื่อของพุทธศาสน์กล่าวไว้ว่า พรหมเทพมีพระนามว่า ท้าวมหาธาดาปชาบดีพรหม จัดเป็นเทพเจ้าสูงสุดของศาสนาฮินดู พระพรหมเป็นเทพเจ้าแห่งการสรรค์สร้างการไหว้เทพเจ้าฮินดูความเมตตา “ทั้งพระพรหมยังเป็นพระเจ้าผู้สร้างโลก และให้กำเนิดสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาล และเป็นผู้ให้กำเนิดคัมภีร์พระเวทอีกด้วยครับ”
รูปลักษณ์ของพรหมเทพนั้นคือพระพรหมมีสี่พักตร์ บนพระศอสวมสร้อยลูกประคำ พระหัตถ์แต่ละข้างถือดอกบัว คัมภีร์ กับหม้อน้ำ ทรงพาหนะเป็นหงส์หรือ ห่าน พระองค์ทรงมีพระชายาคือพระนางสุรัสวดี เทพีแห่งศิลปะวิทยาการ และความรอบรู้ทั้งหลายครับ
ในคติความเชื่อของศาสนาฮินดู ระบุไว้ว่า พรหมเทพยังเป็นเทพเจ้าผู้สรรค์สร้างบุคคลในวรรณะต่าง ๆ จากอวัยวะแต่ละส่วนของพระองค์ อาทิเช่น พราหมณ์นั้นเกิดจากพระโอษฐ์ วรรณะกษัตริย์เกิดจากอก วรรณะแพศย์เกิดจากท้อง และศูทรเกิดจากเท้าของพระพรหมธาดานั่นเองครับ
ความหมายของ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน
เชื่อกันว่าความหมายของ 16 ชั้นฟ้า 15 ชั้นดิน นั้นมาจากวัฏฏะสงสาร 31 ภูมิ แต่ในการจัดสรรแบ่งภพจะใช้ความเชื่อตามหลักไตรภูมิ ซึ่งสามารถจำแนกออกเป็น 2 ส่วน “ได้แก่ ชั้นฟ้า และชั้นดิน” ครับ
บนชั้นฟ้ามีพรหมเทพกี่องค์แน่
คติความเชื่อของพระพุทธศาสนาเชื่อว่า กามวจรภพ ยังคงเป็นภพภูมิที่จัดอยู่ในสัตว์ที่แสวงหาความสุขของเกิดจากกามรูปทั้ง 5 ได้แก่ รูป เสียง รส กลิ่น และผัสสะ หรือสัมผัส โดยสามารถจำแนกได้ดังนี้
- อบายภูมิ 4
- โลกมนุษย์
- สวรรค์ 6 ชั้น
เมื่อรวม อบายภูมิทั้ง 4 โลกมนุษย์ และสวรรค์ 6 ชั้นแล้ว จึงจะได้ว่า กามวจรภพ เป็น 11 ภูมิ แต่ทว่าภพภูมิทั้ง 11 ภูมินี้จะไม่มีพรหมเทพ หรือพระพรหมอุบัติขึ้นมาได้เลย นั่นก็เพราะว่า “พระพรหมปราศจากการแสวงหาความสุขจากกามรูปทั้ง 5 อีกด้วยครับ”
ส่วนพรหมเทพจะไปอุบัติ “อยู่ในภพภูมิที่มีทั้งรูปพรหม 16 และอรูปพรหม 4 ชั้น” ซึ่งจะมีพรหมเทพไปจุติในแต่ละชั้นแตกต่างกันตามเสบียงบุญที่ได้สั่งสมมาของแต่ละดวงจิตในแต่ละชาติ โดยมีที่อาศัย ดังต่อไปนี้
1.ภพอันเป็นที่อยู่ของรูปพรหมผู้ได้ปฐมฌาน
2.ภพอันเป็นที่อยู่ของรูปพรหมผู้ได้ทุติยฌาน
3.ภพอันเป็นที่อยู่ของรูปพรหมที่ได้ตติยฌานและจตุตถฌาน
4.ภพอันเป็นที่อยู่ของพระอนาคามี 5 ชั้น ซึ่งจะสามารถแบ่งไปได้อีก 5 ชั้น ได้แก่
- ชั้นอวิหาพรหม
- ชั้นอตัปปาพรหม
- ชั้นสุทัสสาพรหม
- ชั้นสุทัสสีพรหม
- ชั้นอกนิฏฐาพรหม
5.ภพอันเป็นที่อยู่ของพรหมที่ไม่มีรูป 4 ชั้น ซึ่งจะสามารถแบ่งออกได้อีก 4 ชั้น ได้แก่
- ชั้นอากาสานัญจายตนภูมิ
- ชั้นวิญญาณัญจายตนภูมิ
- ชั้นอากิญจัญญายตนภูมิ
- ชั้นเนวาสัญญานาสัญญายตนภูมิ
บทสรุป
ไม่ว่าจะมีพรหมเทพจะมีอยู่กี่พระองค์ แต่สิ่งที่เป็นหัวใจสำคัญนั้นคือ พรหมเทพทุกพระองค์ประกอบแต่กรรมดี ไม่ยึดติดในกามสุขทั้ง 5 อันได้แก่ รูป รส กลิ่น เสียง รวมไปถึงผัสสะสัมผัส โดยในการจะเป็นพรหมเทพยังสามารถเป็นได้ทั้งรูปพรหม และอรูปพรหมซึ่งแล้วแต่เสบียงบุญที่เราสร้างสะสมมานั่นเองครับ