ตํานานความเชื่อ ท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 คือใคร?

หลายคนคงเคยได้ยินตํานาน ความเชื่อเรื่องท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 กันมาบ้างแล้ว แต่ยังมีส่วนน้อยที่จะรู้จักท่านท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 อย่างแท้จริง บทความนี้จะพาทุกคนมาเจาะลึกท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 กันค่ะ มาดูกันเลย

ท้าวจตุโลกบาลคืออะไร

คําว่า โลกบาล หมายความถึงหัวหน้าเทวดาที่สถิตอยู่ในสรวงสรรค์ชั้นแรกอย่างสวรรค์ชั้นจาตุมมหาราชิกา ซึ่งสวรรค์ชั้นนี้มีท้าวจตุโลกบาลปกครองในแต่ละทิศ ไม่ว่าจะเป็น ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก ทิศตะวันตก เหล่านี้ล้วนมีหัวหน้าจอมเทวดาปกปักรักษาไว้ทั้งสิ้น อันได้แก่ ท้าวเวสสุวรรณ ท้าววิรุฬหก ท้าววิรูปักษ์ และท้าวธตรฐ นั่นเองค่ะ เริ่มต้นการบูชาเทพเจ้ากันเพื่อสิ่งดีๆ เสริมบารมีให้แก่ชีวิต

ท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 คือใคร

1. ท้าวเวสสุวรรณ

เริ่มต้นด้วยท้าวเวสสุวรรณเป็นจอมราชันแห่งยักษ์ ท้าวเวสสุวรรณนั้นเป็นโอรสของท้าวลัสเตียน กับนางศรีสุมณฑา ท้าวเวสสุวรรณจะมีหน้าที่คุ้มครอง และดูแลโลกมนุษย์ พระองค์สถิตอยู่บนสรวงสรรค์ชั้นจาตุม หรือสวรรค์ชั้นแรก โดยท่านปกครองเหล่ายักษาอีกด้วย

ในอดีตกาลท้าวเวสสุวรรณยังได้เคยถวายอาฎนาฎิยปริตรสูตรให้แก่องค์สมเด็จพระบรมสัมมาสัมพุทธเจ้า ว่า ท่านจะคุ้มครองพระศาสนาจากพวกยักษ์ร้ายที่ตั้งอยู่ในมิจฉาทิฐิมารังควานพระศาสดาพระชินบัญชรและพุทธบริษัททั้ง 4 ได้ นอกจากนี้ท้าวเวสสุวรณมีกระบองวิเศษที่จัดเป็นหนึ่งในอาวุธทรงพลานุภาพมากที่สุดในห้าศาสตราวุธวิเศษของไตรภพเลยก็ว่าได้ค่ะ

ดูแลปกปักทิศใด

ท้าวเวสสุวรรณดูแลปกปักรักษาทิศเหนืออันเป็นที่อยู่ตั้งมั่นของเหล่ายักษา และยักษี นอกเหนือจากการคุ้มครองพุทธบริษัทจากยักษ์และท่านยังสามารถปัดเป่าภูตผีปีศาจให้ออกไปไกลได้อีกด้วยค่ะ

บทสวดท้าวเวสสุวรรณ

ให้กล่าวบทสวดบูชาพระพุทธเจ้า 3 จบ ว่าตามนี้ “นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” แล้วจึงต่อด้วยบทบูชาท่านท้าวเวสสุวรรณ ดังต่อไปนี้

• อิติปิ โส ภะคะวา ยมมะราชาโน ท้าวเวสสุวรรณโณ
• มะระณัง สุขัง อะหัง สุคะโต นะโม พุทธายะ
• ท้าวเวสสุวรรณโณ จาตุมะหาราชิกา ยักขะพันตาภัทภูริโต
• เวสสะ พุสะ พุทธัง อะหัง พุทโธ ท้าวเวสสุวรรณโณ นะโม พุทธายะ

2. ท้าววิรุฬหก

ถัดมาเป็นท้าววิรุฬหก ซึ่งท้าววิรุฬหกเป็นจอมราชาผู้เป็นจ้าวแห่งกุมภัณฑ์ ท้าววิรุฬหกนั้นอาศัยอยู่ในยมโลก พระองค์เป็นผู้ปกปักรักษาคุ้มครองพระบรมศาสดาและสาวกของพระองค์ให้ปราศจากกุมภัณฑ์ที่ตั้งมั่นในความเห็นผิดทั้งปวงนอกเหนือจากการปกครองกุมภัณฑ์แล้วพระองค์ยังปกครองครุฑนรกที่คอยดักจับเหล่าสัตว์นรกบางขุมมาเป็นอาหารอีกด้วยทําให้มีบางตํานานยังได้กล่าวว่าท่านเป็นเทพแห่งครุฑนั่นเองค่ะ

ดูแลปกปักทิศใด

ท้าววิรุฬหกจะปกครองทางด้านทิศใต้ โดยมีบริวารเป็นพระยายมราช กุมภัณฑ์ ครุฑนรก เจ้าหน้าที่นายนริยบาล และเจ้าหน้าที่ในส่วนของนรกที่ยอมสวามิภักดิ์ต่ออํานาจของพระองค์อีกด้วย

บทสวดท้าววิรุฬหก

ในการสวดบูชาท้าววิรุฬหกจะจุดธป 3 ดอก และ 5 ดอก หรือ 7 ดอก ก็ได้ โดยให้สวดว่า “โอม ศรีวิรุฬหก มหาราชะ”

3. ท้าววิรูปักษ์

มาดู ท้าววิรูปักษ์กันบ้างค่ะ ท้าววิรูปักษ์เป็นจอมราชันของเหล่าพญานาคทั้งผอง ท้าววิรูปักษ์มีลักษณะเป็นพญานาคราชสีทองไปทั้งตัว ไม่ว่าจะเป็น พระเศียร ท้องปล้องพระนาภี ล้วนเป็นสีทอง หรือแม้กระทั่งเศียรก็สีทองเช่นเดียวกันค่ะ

ท่านท้าววิรูปักษ์ได้ถือสัตย์ปฏิญาณต่อหน้าองค์พระบรมศาสดาเช่นกันว่าจะรักษาคุ้มครองทํานุบํารุงพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสืบสถาพรต่อไปนั่นเองค่ะ

ดูแลปกปักทิศใด

ท้าววิรูปักษ์โขยังปกปักรักษาดูแลทางด้านทิศตะวันตก อันเป็นที่อยู่ของเหล่านาคราชทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็นนาคา นาคี นาคิณี นาคเทวี หรือนาคราชันก็ล้วนแต่อยู่ภายใต้ก่ารปกครองของจอมเธวัญวิรูปักษ์ทั้งสิ้นค่ะ นอกจากนี้ท้าววิรูปักษ์ยังสามารถประทานทรัพย์กู่กหลานในตระกูลสีทองได้อีกเช่นเดียวกัน

บทสวดท้าววิรูปักษ์

ในการสวดบูชาท้าววิรุฬปักโขให้จุดธูป 7 ดอก และ 9 ดอก แล้วว่าตามนี้ “ปัจฉิมัสมิง ทิวาภาเค สันตินาคา มหิทธิกา เตปิตุมเห อานุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ”

4. ท้าวธตรฐ

สุดท้ายเป็นท้าวธตรฐ จอมบดีแห่งคนธรรพ์ โดยคนธรรพ์คือเหล่าเทวดาที่ชอบฟ้อนชอบรํา เชี่ยวชาญทางด้านดนตรี และชอบขับขานบรรเลงเพลงอย่างมากเลยทีเดียวครับ

ดูแลปกปักทิศใด

ท้าวธตรฐ หรือ ท่านท้าวธตรฐมหาราชจะรักษาทางด้านทิศตะวันออก ซึ่งเป็นวิมานของเหล่าคนธรรพ์ ที่ชอบขับร้อง บรรเลงเพลง และมีความเชี่ยวชาญทางด้านนาฎยศาสตร์ รวมไปถึงศิลปะอีกด้วย

บทสวดท้าวธตรฐ

ในการสวดบูชากราบไหว้ท้าวจตุโลกบาลองค์นี้ ให้สวดว่า “โอม ศรีธตรฐะ มหาราชะ” ค่ะ ส่วนใหญ่ผู้คนที่ปรารถนาจะมีชื่อเสียงในวงการบันเทิง ไม่ว่าจะเป็น นักร้อง นักแสดง เหล่านี้จะไปขอพรท้าวธตรฐกันค่ะ เพราะเชื่อว่าท่านประทานความสุขความสําเร็จในด้านศิลปะทุกแขนงนั่นเองค่ะ

ความเชื่อ ท้าวจตุโลกบาล และพิธีขึ้นท้าวทั้งสี่

ในอดีนชาวล้านนาเชื่อว่า ในแต่ละพื้นที่จะมีท่านท้าวทั้ง 4 องค์เหล่านี้คอยอารักษ์ ปกปักษ์ รักษาดูแลอยู้ ทุกครั้งก่อนที่คนล้านนาจะเริ่มทําสิ่งมด พวกเขาจะต้องบูชาท่านท้าวทั้ง 4 เสียก่อน โดยพิธีกรรมนี้มีชื่อว่า พิธีการขึ้นต๊าวตังสี่ หรือ พิธีขึ้นท้าวทั้งสี่ และยังจะต้องมีการบูชาฟ้าอย่างพระอินทร์จอมเทวราชผู้เป็นประธานของแดนสวรรค์ และ พระแม่ธรณีวิสุทธิฏา ผู้เป็นเทพนารีที่คุ้มครองผืนแผ่นดิน ซึ่งจะมีพิธีกรรม ดังต่อไปนี้

• เริ่มต้นโดยผู้ประกอบพิธี หรือที่ชาวล้านนาเรียกกันว่า ปู่จ๋านนําสะตวงที่ได้เตรียมไว้แล้วไปวางยังบริเวณทิศทางต่าง ๆ
• ถัดไปปู่จ๋านจะทําพิธีปลุกพระแม่ธรณีขึ้นมาว่า “แม่ธรณีเอ๋ย รู้หรือยัง ”
• ต่อมาปู่จ๋านจะกล่าวตอบว่า “รู้แล้ว” แล้วจึงสวดบทสวดพุทธมนต์ ว่า สาวะคะตั๋ง โลก๋าวิทู นะมามิ เป็นจํานวน 3 จบ
• จากนั้นปู่จ๋านก็จะเอามือไปสัมผัสตบลงที่บริเวณเสา 3 ครั้ง แล้วสวดคาถาชุมนุมเทวดา
• ปู่จ๋านจะกล่าวคาถาบูชาพระแม่ธรณี และสวดบูชาท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 ทิศ กล่าวบทบูชาพระอินทร์ จอมเทวราชประจําชั้นฟ้า จนจบเป็นอันเสร็จสิ้นพิธีกรรมขึ้นท้าวทั้งสี่

บทสรุปความเชื่อ

ดังจะเห็นได้ชัดว่า ความเชื่อเรื่องท้าวจตุโลกบาลมีมานานตั้งแต่สมัยล้านนาจวบจนยังคงมั่นเหลือมาถึงปัจจุบัน เรายังคงได้ยินตํานานของท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 อยู่กันเนือง ๆ ซึ่งสิ่งสําคัญที่ทําให้ท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 หลงเหลือมานั้นก็สืบเนื่องมาจากพิธีกรรมการขึ้นท้าวทั้งสี่ของคนล้านนาด้วยเช่นเดียวกันค่ะ สําหรับสายมูท่านใดที่บูชาท้าวจตุโลกบาลอยู่แล้ว หัวใจหลักเลยคือการประกอบกรรมดี กุศลกรรม และสํารวมกายวาจาใจ คิดดี ทําดี เพียงเท่านี้ก็ปังแบบจึ้ง ๆ ได้แล้วล่ะค่ะ